Openbare wasplaatsen

Openbare wasplaatsen Lavoirs & Fontaines

Paul Camille Guigou (18347-1871)Lavandière 1860

Mémoire d'eau, patrimoine lié à l'eau.

Schoon water, dat steeds schaarser wordt in onze wereld, is in grote delen van Frankrijk nog volop aanwezig en stroomt uit de heuvels, langs de rotsen en borrelt omhoog in de velden.
In de 19e eeuw werden er in Frankrijk in het kader van de verbetering van de openbare hygiëne talrijke wasplaatsen en waterbekkens gebouwd.

Frankrijk biedt majestueuze wasplaastsen, op de oudheid geïnspireerde gebouwen, maar vooral ook die van eenvoudige architectuur en vertederende schoonheid, met een rijkdom aan diversiteit en accessoires die vooral het harde werken van de vrouwen in de 19e eeuw symboliseren.
Deze bouwwerken, soms verrassend, soms zeer eenvoudig hebben ook tegenwoordig nog een grote cultuurhistorische waarde en zijn de moeite van het bezoeken waard.

_{Paul Camille Guigou (1834-1871)

Lavandière 1860}

Deze website besteed vooral aandacht aan de wasplaatsen in het noorden van Frankrijk. In het departement Meuse. Maar de geschiedenis van het ontstaan en de bouw van de wasplaatsen, waterbekkens en drinkplaatsen geldt voor héél Frankrijk. Informatie over boeken met de mooiste wasplaatsen van Frankrijk en de Meuse vind u op de pagina Restauratie en verwijzingen.

carte postale onbekend 'une laveuse à la rivière

Door de eeuwen heen werd er door vrouwen gewassen in de open lucht

Het wasgoed werd gewassen door op een steen te slaan, te boenen en te wrijven, bijvoorkeur aan de hoge oever van de rivier waar de stroming het sterkste is. Soms hadden de wasvrouwen draagbare knielbanken, de 'chabot', opgevuld met stro of oude vodden, open aan één kant.

Geleidelijk werden de wasstenen aan de oever vervangen door langwerpige speciaal voor het wassen van het wasgoed gemaakte en geplaatste platte gladde stenen, die parallel gelegd werden aan de waterlijn, soms onder een overkapping. Deze overkappingen waren noodzakelijk en wenselijk om de vrouwen te beschermen tegen de sterk wisselende weersomstandigheden.

« On lavait le linge et on salissait le monde »
Men wast het wasgoed en vervuilt de wereld, want stroomafwaarts vervuilde het waswater het water van de bewoners van het lager gelegen dorp.

Wasplaatsen

...te laag water in de zomer gevolgd door overstromingen in de winter...

De vrouwen moesten dan kilometers lopen om een gunstiger plaats te vinden.
Men bleef oplossingen zoeken voor het veranderlijke niveau van de rivier: wasplaatsen met banken/treden, met beweegbare vloeren, op een boot.
Én er werden wasplaatsen gebouwd die gevoed werden door een constante bron.

Mairie-lavoir Lissey - Meuse (foto: Betula Alba)

< Lavoir />