Merovingen
De oorsprong van de Merovingische dynastie is met raadsels omgeven. Het zijn mogelijke afstammelingen van de Visigoten (200-600).
Tussen de vijfde en de zevende eeuw regeerden de Merovingen over grote delen van wat nu Europa is.
Dagobert II
Dagobert II, geboren in 651, werd op 6-jarige leeftijd ontvoerd en door de bisschop van Poitiers verbannen naar Ierland.
Zijn eerste vrouw Mathilde stierf in 670 en liet 3 dochters na. In 671 trouwde hij toen al terug in Austrasië, met Giselle de Razès, dochter van de graaf van Razès en nicht van de koning der Visigoten. Dit verenigde de rijken van de Visigoten en de Merovingen. Hij trouwde in de Magdalena kerk in de geboorteplaats van de bruid Rhédae, het latere Rennes-le-Château. Uit dit huwelijk werden 2 dochters en een zoon Sigebert IV.
In 674 werd Dagobert II gekroond tot koning van Austrasië.
Dagobert II, koning van Austrasië
Koning Dagobert regeerde met rechtvaardigheid en doortastendheid. Opstandelingen werden terecht gewezen, de economie en het leger werden verbeterd en hij zou in Rennes-le-Château een grote schat hebben verzameld.[?]
Één van de hoofdsteden van het rijk van Dagobert was Stenay, aan de rand van een uitgestrekt bosgebied ‘het bos van Wepria (Woëvre)’. Dit bos werd lange tijd gezien als heilige grond.
Aan het eind van het jaar 679 verbleef Koning Dagobert II in zijn koninklijk verblijf in SATHANACUM (tegenwoordig Stenay) om kerstmis daar door te brengen.
Op 23 december ging hij met een aantal van zijn volgelingen jagen in het bos van Wepria (tegenwoordig bekend als Woëvre). Rond het middaguur rustte de koning uit tegen een grote eik naast de brond van "Arphays" (tegenwoordig de bron van St. Dagobert genoemd). Het deel van het bos waar de bron zich bevindt heeft de naam "Scortia".
Terwijl de koning zijn gebeden zei stak een van de bedienden die zich onder zijn volgelingen bevond, de koning dood. Dagobert de laatste koning van een groot en krachtig rijk stierf terwijl hij goed deed. Op de leeftijd van 28 jaar!
Het levensloze lichaam van de koning werd in de loop van de avond naar de villa van Charmois gebracht, daarna opgebaard in de basiliek Saint Rémy in Sathanacum (Stenay). Alle waardigheidsbekleders van het koninkrijk kwamen rouwen om de dode koning.
Bijna twee eeuwen later, in 872, werd hij herbegraven in de kerk van St. Dagobert. De koning werd in hetzelfde jaar door een conclaaf van aartsbisschoppen heilig verklaard. De nieuwe kerk bevond zich op dezelfde plaats als de St. Rémi kerk. (De kerk liep dwars over de straat in de Rue de la Citadelle, rechts van de hoofdingang van het biermuseum)
De kerk werd tijdens de bouw van het citadel in de 18e eeuw vernield en zoals zo veel overblijfselen werden ook die van Dagobert over Frankrijk verspreid. De schedel van Dagobert, met rituele insnijding, zou zich nu in een klooster in Mons (België) bevinden. De andere overblijfselen zijn verdwenen.
Sancto Dagoberto martyre prose
In de jaren die volgden bezochten veel vooraanstaande personen Stenay om het graf van Dagobert te bezoeken. De kerk werd onder speciale bescherming geplaatst.
In het midden van de negentiende eeuw werd er in Orval (net over de grens in België) een een gedicht gevonden van eenentwintig verzen, dat 'Sancto Dagoberto martyre prose' heette. Of dit gedicht authentiek is en of dit werkelijk zou betekenen dat de heilige Dagobert een martelaar zou zijn geweest blijft onduidelijk. Het gedicht stamt waarschijnlijk uit de vroege Middeleeuwen.
De werkelijke betekenis van het martelaarschap van de heilige Dagobert blijft in raadselen gehuld.