Loison



Billy-sous-Mangiennes

Het dorp

Billy-sous-Mangiennes of Billy-les-Mangiennes (spreekt uit Biejie, twee ll is een j, zoals in maillot) ligt 4 km stroomopwaarts van het dorp Loison.
Het was lange tijd de hoofdstad van het kanton. Het gebouw op het plein getuigd nog van deze rijke geschiedenis. Zo ook het gebouw van de gendarmerie in de Rue des Juifs met het opschrift "surete publique" oftewel de gendarmerie.
Met z'n 380 inwoners (135 huishoudens) is het dorp aanmerkelijk groter dan Loison, maar ook hier lag de bloeiperiode voor de belle époque. In 1793 kende Billy 1000 inwoners en het aantal groeide tot 1237 inwoners in 1851. Mogelijk is de bouw van de hoogovens (les hauts fourneaux) daar een verklaring voor. Na 1851 nam het aantal gestadig af. Vooral de eerste wereldoorlog vroeg zijn tol.
Het dorp is groot genoeg om het grote aantal inwoners van weleer te huisvesten, maar nu staat het merendeel leeg. Er staan 25 huizen te koop volgens mijn informant, een sympathieke bejaarde boer van ver in de 80. Maar het merendeel van de leegstaande panden vervalt en is de moeite van het verkopen niet meer waard. Wat resteert, zijn veel grote herenhuizen, maisons de maïtres, die onherroepelijk hebben toebehoord aan de notabelen uit de welvarende tijd van Billy-sous-Mangiennes.
Er zijn nog 2 boerderijen over en zoals de boer mij vertelde is dat een groot verschil met de 42 boeren die in zijn jeugd nog de melk leverden in het dorp.
Nu is er geen werkgelegenheid meer in de nabije omgeving en de meeste inwoners werken in Luxemburg of België.

Billy kent geen gîte of chambres d'hôtes. Het dorp oogt arm en heeft geen toeristische uitstraling.
In het Château Renard heeft zich een Nederlander gevestigd met zijn collectie klassieke auto's. Het château heeft niet de uitstraling van een châsteau naar heeft meer weg van een groot herenhuis, maar wel met een hele grote schuur voor de auto verzameling.

Monument, lavoir en oude gemeentehuis

Les hauts fourneaux

Wanneer je van Billy richting Azannes rijdt, ongeveer 4 km, dan is daar het meer (étang) van de voormalige hoogovens.
Al in 1801 is er in de geschiedenis sprake van een haut fourneau in Billy-sur-Mangiennes, maar of die ook op de plaats heeft gestaan zoals we de restanten nu vinden aan het meer, is de vraag. De laatste fabriek werd waarschijnlijk in 1846 gebouwd op de huidige bekende plaats. Wat nog rest zijn enkele wateroverlopen en links nog een robuust stuk muur met muurankers.

De hauts fourneaux floreerden rond 1846 met naast de ovens ook een ijzergieterij, een metaalsplijterij, een molen, zagerij en dakpannenfabriek. En in 1858 is er sprake van een stoommachine en een locomobiel! In 1873 vinden we in de archieven nog wel aanwijzingen over een aanwezige metaalindustrie maar over de hoogovens en de ijzergieterij vinden dan niets meer terug. Wat rest is een stuk muur en dat is alles wat resteert van een glorierijke tijd, toen Billy vooruitgang en voorspoed kende. Huizen werden volop gebouwd en de bevolking nam toe.

L'Étang du haut fourneau

Het natuurgebied van de étang du haut fourneau is nu een observatorium. Sinds 1990 wordt dankzij een Europees programma het meer (130 hectaren)en de omliggende weilanden (72 hectare) beschermd.
Sinds enkele jaren is het privébezit en in eigendom van één van de leden van de dynastie L'Oréal van Liliane Bettencourt uit Parijs. Gekocht voor 325 miljoen frank. De eigenaar wil het terrein gesloten houden en duldt geen bezoekers. Alles is omheind met meldingen als: 'ne pas faucher' (niet maaien), maar dat is aan dovemans oren gericht, alle bermen zijn keurig gemaaid waardoor we nog steeds naar het hek kunnen lopen om de vogels te zien. De relatie met de bewoners van Billy-sous-Mangiennes is slecht.
De eigenaar heeft getracht de weg er naartoe en doorheen te kopen om volledige afzondering te krijgen. Maar dat heeft de gemeente gelukkig niet toegestaan.

Nog steeds kunnen we langs het meer rijden en door de hekken de vogels waarnemen. Vele bijzondere vogels komen naar dit gebied om te broeden of zoals de kraanvogels (grues cendrées) om te foerageren tijdens hun tocht naar het zuiden of zelfs om te overwinteren.

Foto's kraanvogels

Wie maakt de mooiste foto van een kraanvogel?
Insturen naar .

Kraanvogels

De gewone kraanvogel (de Euraziatische kraanvogel) is één van de grotere Europese vogels met een lengte van ongeveer 140 cm en een gewicht van 4 tot 6 kg. Grote vogels met lange nekken en hoge poten, imposant en gracieus. Volwassen vogels hebben een grijs verenkleed met een zwart/witte nek met rode plek op de kop. De kraanvogel is een slag groter dan de ooievaar Meer en meer kraanvogels passeren de laatste twintig jaar het meer van Billy-sous-Mangiennes. 15.000 kraanvogels overnachten tijdens hun trekvlucht en meer dan 1000 vogels zijn geteld tijdens het overwinteren in 2001. In 1995 is ook het eerste nest in de zomer gesignaleerd. Kraanvogels zijn het beste te zien én te horen, op de eerste mooie zonnige dag in februari/maart, wanneer ze weer aan de trek beginnen naar het noorden. Maar ook in november zijn ze volop te zien wanneer ze weer naar het zuiden trekken om te overwinteren.

Lavoir au Gué

De gerestaureerde wasplaats van Billy is de moeite van het bezoeken waard. Jammer genoeg is hij altijd gesloten en het venster aan de achterkant zo vervuild dat we niet meer naar binnen kunnen kijken. De sleutel is weliswaar te verkrijgen bij de burgemeester, maar die is niet altijd te vinden. In de lavoir is ook een permanente expositie over de geschiedenis van de wasplaatsen.
Gebouwd in 1857, met meerdere bassins voor spoelen en wassen en met een 'lanterneau (dak met 'louvre latten voor de ventilatie). Buiten een groot egayoir, een bassin om het vee te laven en te koelen. Er is een speciale autoroute uitgezet naar de wasplaatsen van Billy-sous-Mangiennes / Saint-Pierrevillers / Arrancy-sur-Crusnes.

L'Église St. Loup

De kerk, Église Saint-Loup, is bijzonder. Van oorsprong een romaanse kerk, gebouwd in 1771 en gerestaureerd in de 20e eeuw. Van de buitenkant geen schoonheid en uitermate slecht onderhouden, terwijl op de oude ansichtkaarten de kerk er verfrissend en licht uitziet.

Binnen overvalt eerst de somberheid, alles is donker en verweerd. Maar dan wordt je langzaam de schoonheid gewaar. Vooral het houtwerk van het koor en de preekstoel en de alom tegenwoordige muur- en plafondschilderingen.

Batterie de Duzey

7 km ten oosten van Billy ligt in het bos van Warphemont de batterie de Duzey. Vanuit deze stelling werd 'Langer Max', het 380 mm kanon van de Duitsers, op het front en de stad Verdun afgevuurd. Borden geven een goede omschrijving van de situatie op deze historische plaats. Ter plaatse zijn wandelingen van 3, 6 of 12 km zijn uitgezet.




Galerie van Billy-sous-Mangiennes

Wandelingen, fietstochten en met de auto

Wandeling: du Lavoir au Gué
Omschrijving van de wandeling



Van de wasplaats in Billy-sous-Mangiennes naar het volgende dorp Mangiennes terug via het Bois de Warphémont (2 uur en 7,5 km). Picknick tafel in Mangiennes. Er is ook een bakker in Mangiennes. Geen restaurant of café. Het hotel is gesloten. Het bord met de kaart en de aanwijzingen staat bij de lavoir in Billy.




Wandeling: Bois de Warphemont
Omschrijving van de wandeling



Een wandelroute van 12 km - 4 uur, naar o.a. de batterijen van Duzey in het bos van Warphémont. Vanuit deze stelling werd 'Langer Max', het 380 mm kanon van de Duitsers, op het front en de stad Verdun afgevuurd. In het bos werd een geschutsopstelling verzonken in de grond en uit beton opgetrokken voor de lancering van de 'Langer Max'. Omringd door schuilplaatsen, station en tunnels met werkplaatsen waar de kruitlading voor de kanonnen werd samengesteld en ingebracht in de koperen hulzen.




De fietsroute Billy-sous-Mangiennes en St-Pierrevillers, de Duitse achterhoede.
Omschrijving van de wandeling



37.2 km Begin bij de wasplaats van Billy-sous-Mangiennes.
Billy-sous-Mangiennes was lang de hoofdplaats van het kanton. De wasplaats dateert uit 1857 en heeft de bouwstijl en de afmetingen van een lekentempel. Ga voor het oorlogsmonument naar links richting Muzeray/Spincourt.




Circuit no°6 Pays du Damvillois et du Spincourtois.
Omschrijving van de route



De regio's Damvillers en Spincourt lagen dicht bij de frontlinie en kennen dan ook veel herinneringsplekken aan de eerste wereldoorlog. Bijna alle dorpen dragen de sporen van het Duitse front.
Afstand : 55 KM
Zie verder de website in het frans: http://www.cheminsdememoire.eu/ of download de brochure: www.cheminsdememoire.eu