Merles-sur-Loison
Het dorp
In 1851 bedroeg het aantal inwoners 594. Nu nog 66 huishoudens, met een inwoneraantal van 170 en 85 huizen.
De kerk van Saint Christophe dateert van 1758. Het grote herenhuis met kasteelachtige uitstraling, leiendak, hek met palen, is uit de 18 of 19e eeuw. De datum 1805 is gegraveerd in de palen van het hek. In de eerste wereldoorlog diende dit gebouw als ziekenhuis voor de Duitse troepen.
Buiten het dorp voorbij het gemeentelijke kerkhof ligt de Duitse erebegraafplaats. 1499 geïdentificeerde én niet-geïdentificeerde Duitse soldaten hebben hier noodgedwongen een laatste rustplaats gevonden.
Er is een huis met een zgn 'poirier palissé' een fruitboom die tegen de geval aangroeid en daarmee op een natuurlijke wijze zorgt voor de ventilatie van de muren. Vocht afdrijvend, verkoelend in de zomer, warmte in de winter.
Gemeentehuis en kerk
Usoir
Usoir
De kenmerkende ruimte van het dorp in de Meuse is het usoir, een vaak brede vrije ruimte, gelegen tussen de straat die door een brede stenen geul wordt afgebakend en de woningen. Het usoir kan wel een breedte hebben van drie keer de breedte van de rijweg. Het is een collectieve ruimte gelegen aan de voorkant van de woningen, waarvan elke dorpeling vrij is deze te gebruiken voor zijn persoonlijke behoefte. Maar het stuk grond mag nimmer worden toegerekend tot het persoonlijk bezit, noch worden afgebakend met een heg, muur of hek waardoor het vrije verkeer belemmerd zou kunnen worden.
Het was de plaats waar geruchten en roddels hoogtij vierden.
Op mooie zomeravonden zat iedereen buiten en werd het gemeenschapsleven gevoed met de verhalen van de dag, terwijl de vrouwen voorbereidingen troffen voor het eten. De boontjes werden afgehaald, de aardappels geschild zittend op de stenen bank aan de voorzijde van de woning. Het usoir vormde een belangrijke rol in het sociale leven van de dorpelingen en families.
Nochtans blijft het usoir gemeenschapsgrond dat ter beschikking van de aanwonende wordt gelaten met als enige recht 'le tour de volet', de draaicirkel van de luiken. Veelal 60 cm die men naar eigen inzicht mag beplanten en gebruiken. Het is niet de bedoeling om het stuk grond af te perken en een eigen voortuin te creëren, maar wel wordt een beroep gedaan op de inwoners voor het onderhoud, beplanting met de van oorsprong originele bomen en planten.
De usoirs zijn uniek!
Trou de la cuve
La cuve ou trou du diable. Ten noordwesten van het dorp, tussen Merles en Dombras, direct ten noorden van de Loison ligt een water van meer dan 20 meter diep. Een bodemloos gat dat aansluit op een ondergrondse rivier. Ter plekke is er weinig te zien, want de boer heeft alles afgezet voor zijn paarden.
Zie ook de informatie over Delut met de 'bouillons de Delut' (omschreven bij het dorp Dombras), waar het water 's winters uit de straat omhoog kan komen, gevoed door de ondergrondse rivier en het meer. Volg de wandeling des veilles pierres om het bodemloze gat te bezoeken!
Wandelingen, fietstochten en met de auto
Wandeling: circuit de veilles pierres
Omschrijving van de wandeling
Op de kaart is het wandeltocht nr. 1. Dombras - Merles (10kms)
Vanuit Dombras, neem de richting Damvillers, na de brug, het pad naar links richting het bos van Dombras. U bent in het massief van het oude bos van Mangiennes, vroeger en rovershol maar nu een eldorado voor vlinders. Volg de bosweg tot aan de doorgaande weg en sla links af om naar het dorp Merles te gaan. U komt nog een oude watermolen uit de eerste wereldoorlog tegen, gebouwd door de Duitsers. Volg in het dorp Merles de doorgaande weg naar beneden. Merles is een typisch dorp met uisoirs (zie de beschrijving). Passeer het gemeentehuis, langs het kerkhof en het duitse kerkhof uit de eerste wereldoorlog en vervolg het pad tot aan de "trou de la cuve". Nadat u dit bijzondere bodemloze gat, dat wordt gevoed door een onderaardse rivier, hebt verkend, keer om en neem het pad naar links die de Loison overgaat en weer uitkomt in Dombras.